Sa kasaysayan ng NBA, ilan lamang ang mga manlalaro na may dugong Pilipino ang nakapasok sa liga. Isa sa pinakaunang pangalan na pumukaw ng atensyon ng mga tagahanga ng basketbol ay si Raymond Townsend. Si Raymond Townsend ay ipinanganak noong 1955 at naging bahagi ng Golden State Warriors. Ngunit, bagama’t may lahing Pilipino siya, hindi natin siya maituturing na “pure” Filipino dahil siya ay ipinanganak sa Amerika at may halong dugong Caucasian.
Makalipas ang mahabang panahon, dumating sa eksena si Jordan Clarkson. Isang magaling na shooting guard, ipinanganak si Clarkson noong 1992 sa Tampa, Florida. Anak siya ng amang may dugong Aprikanong Amerikano at inang Pilipina na si Annette Davis. Noong 2014, napili siya ng Washington Wizards sa ika-46 na overall pick bago siya na-trade sa Los Angeles Lakers. Kahanga-hanga ang kanyang pagganap sa NBA, at sa kabila ng pagnanais niyang maglaro para sa koponang Pilipino sa FIBA, hindi siya “pure” Filipino dahil tulad ni Townsend, siya ay may halong lahi rin.
Kamakailan lamang, naging usap-usapan si Jalen Green, bagama’t ipinanganak sa Merced, California noong 2002. Si Jalen ay may dugong Pilipino mula sa kanyang ina, si Bree Purganan. Siya ang ikalawang overall pick noong 2021 NBA Draft na pinili ng Houston Rockets. Gayunpaman, tulad nila Clarkson at Townsend, si Green ay hindi pwedeng ituring na “pure” Filipino dahil ang ama niya ay may lahing Aprikano-Amerikano.
Matagal nang inaasam ng mga Pilipino na makakita ng isang purong Pilipinong manlalaro sa NBA. Ang Pilipinas ay kilalang bansa na die-hard pagdating sa basketbol. Dito nga nagmula ang “Filipino brand of basketball” kung saan sikat ang “puso” at determinasyon. Sa katunayan, ang tinatawag na “puso” ay naging pundasyon na ng Gilas Pilipinas.
Mayroong mga programa gaya ng G-League at ang Samahang Basketbol ng Pilipinas (SBP) na naglalayong mas mapalawak ang oportunidad ng mga kabataang Pilipino. Sa tulong ng mga scout at mga kampanyang tulad ng arenaplus, mas maraming kabataan ang nagkakaroon ng pagkakataong makilala sa pandaigdigang larangan. Sa panahon ngayon, napakahalaga ng exposure at wastong training. Karamihan sa mga batang talento ay umaasa sa scholarships mula sa mga prestihiyosong paaralan at unibersidad – ito ang kanilang hagdan patungo sa mas malaking liga.
Walang duda na ang basketbol ay may espesyal na lugar sa mga puso ng bawat Pilipino. May posibilidad na sa hinaharap, makaproduce ang bansa ng isang purong Pilipino na makakalaro sa NBA. Kinakailangan lamang ay ang tamang suporta, dedikasyon, at tiwala sa bawat manlalaro. Ang importante sa isang atleta ay hindi lamang ang pisikal na aspeto kundi pati ang tamang mindset. Malaking bahagi dito ang kulturang nakagisnan sa Pilipinas – ang pagtuturo ng disiplina at respeto sa laro.
Walang makapagsasabi kung kailan o sino ang magiging kauna-unahang purong Pilipino sa NBA, subalit nananatiling positibo at puno ng pag-asa ang maraming Pilipino. Sa bawat laro, sa bawat puntos, nananatiling buhay ang pangarap. Maaaring ito ay sa susunod na dekada o baka mas maaga pa, ngunit isang bagay ang tiyak, ang talento at pagmamahal ng mga Pilipino sa laro ay patuloy na sisiklab at magniningning.